Places

При едно патување низ Источна Македонија, постиравме фотографија од зајдисонце од Овчеполието и инстантно во ДМ на Твитер добивме една прекрасна топла порака од личност која не следи и не охрабрува со убави зборови во овие наши откривања на Македонија, од самите почетоци, а не се познаваме…

Тој живее многу далеку, на другиот крај на светот во Австралија. Во пораката, имаше и предлог ако некогаш можеме да одиме до селото Богословец кое се наоѓа во овој крај.

Иако бевме блиску тогаш, денот завршуваше, а не чекаше долг пат за дома…па не успеавме. Но, си ветивме себеси дека еден убав ден, таму ќе одиме.

Поминаа неколку месеци и дојде спонтано денот за нашата посета на тоа село, од кое корени влече, нашиот драг пријател од виртуелниот твитер свет.

Поетот ќе каже “И ти си некому вода”

Мудрецот ќе каже “Испразни го својот ум, биди без облик, безобличен-како водата. Потоа стави ја водата во чаша и таа станува чаша, стави ја во шише и таа станува шише….Водата може да тече или да се распрскува. Биди како водата”

Денешното патување го посветивме на една вода, вода од еден водопад, сместен над селото Колешино, под Беласица.

Беласица. 

Есенско возење….

Минуваат пред очите прекасни пејзажи кои за многумина се асоцијација дека природата го отфрла оној вишок од себеси, се соголува и згрчува.

„….Синот на Пелагона, што широкостројниот Аксиј г’еднаш с’ Перибоја родил, најстарата ќерка од оној Акесамен, зар Токот ја обљубил длабок и вирест.“

Во Хомеровата Илијада, песна XVI

Ако патот Ве донесе во прилепскиот дел на Мариово, помеѓу селото Бонче и Подмол, ќе бидете сведоци на средба со остатоците на Пелагонското кралство.

Тука е сместена една монументална градба, со големи и добро обработени камени монолити.
Ова е гробница. А археолозите потврдија дека има “хероон”, што е сигурен знак дека станува збор за кралска гробница. 

Има некои места  кои ти зборуваат за животот на поинаков начин и каде што животот те сака  тебе на поинаков начин.

Такви места се небото и облаците.  

Гледаш секогаш горе, високо горе…

Кон небото, под облаците. 

Зошто си човек… прикован на земјата. 

Но, дамнешна била човековата желба за летање.

Таква беше и нашата желба. Конечно Македонија да ја видиме од воздух, но не од авион кој не носи “до и од” аеродром кон некоја странска дестинација.

И пред очи ни излегуваат сите полетувања, слетувања и недлетувања над Македонија, во едно, не така далечно време, кога било која странска дестинација не ни беше така тешко достапна. 

Една од најубавите работи при нашите патувања низ Македонија е непредвидливоста на она што не’ очекува. Речиси никогаш, нашите авантури не завршуваат на оној начин на кој сме ги замислиле, но сето ова во најпозитивна смисла. Всушност, нашите шетања и истражувања се како да снимате документарен филм. Започнувате од една појдовна точка, но дејствието и развитокот на приказната зависи од интервјуата на личностите, од материјалите што ќе ги пронајдете, од работите кои ќе ги научите во самиот процес. Така и ние, си задаваме одредена цел до која треба да стигнеме, па движејќи се кон неа, се отвораат десетици други мали патеки кои што никако не сакаме да пропуштиме да ги истражиме, па некогаш примарната цел се претвора во секундарна.

Тој ден целта беше првото училиште во кое се одржала настава на македонски јазик. Знаевме дека се наоѓа во селото Подвис, во областа Копачка, Кичевско. И тргнавме натаму.

Низ двете години на трагања по Македонија, научивме дека ни ветер, ни облаци, ни дожд може да ни биде изговор за нашите викенд бегства…зошто одењето на планина и воопшто во природа е барање и ново откривање на себеси, да дишеме и издишуваме додека го смируваме умот и додека телото не го измориме од стопувањето со животот околу нас и во нас. 

Викендите се наши денови, денови за уживање. 

Времето сметате дека тече бавно, зошто нема пресинг, но нам часовите поминати во природа ни минуваат како миг. Таков беше и овој викенд, во кој бегството од градската врева и враќањето кон себеси, кон природата…. ги бистри мислите, а новите пространства ги одмараат очите.

На реченицата “Не е Охрид само плажа”, потврда ни се селата во околината на овој туристички град кој го сакаме секој на свој начин, а Куратица е веројатно едно од тие села кои покажуваат малку поинаква страна на овој регион.

Селото e сместено на 1.080 м.н.в. од планината Мазатар, на некои 6 километри од регионалниот пат Охрид-Ресен и 20-тина километри до Охрид.

Ако ве интересира етимолошки, името на селото има различни толкувања. Википедија на македонски јазик, убаво обајснува па ја цитираме: 

• Во секојдневниот говор кај месното население и во целото охридско подрачје, селото се нарекува со името „Курајца“ или „Кураица“, а поретко и „Куратица“. 

Ова е период на последните долги сончеви денови, кога ги впиваме зраците кои знаат да имаат и заби. И кога сакате сигурна локација, каде сонцето вистински грее и кога на другите страни од Македонија, можеби е облачно….тогаш доаѓате во Мариово. Овде времето како да стои, заглавено во летото, а веќе е есен. Навраќањето во Мариово, ви е како посветеност, на една посебна магична љубов.

И тоа она наше Мариово, во кое уживаме скоро секогаш на ист начин.

Уживаме во тишините, трагаме по напуштени домови или премногу се радуваме на случајни средби со неколкуте останати жители во еден бришан простор од 1.038км2 и откриваме уште по некоја филмска локација која го направи вистински славен овој крај, на големото платно, благодарение на најдобрите филмови кои некогаш се снимиле кај нас.

Низ светот постојат десеттици илјади напуштени училишта. Сите тие се напуштени од различни причини: пожари, поплави, воени конфликти, недостаток на пари, недостаток на ученици….Има и фотографи по светот кои на нет објавуваат фотографии од такви призори направени на различни географски ширини.

Ако треба ние да пратиме фотографии од нашите напуштени училишта, би го избрале едно од најстарите, во кое на 15 ноември 1944 година се одржал првиот час на македонски јазик во регионот на Преспа. Тоа е старото, напуштено и скоро разрушено училиште “Димитар Влахов” во селото Љубојно, кое е второ училиште во Македонија, по она кичевското во Подвис, каде се држела настава на мајчин јазик. 

76 години подоцна седиме пред истата зграда, распадната, обрастена во вегетација, за многумина непозната…а листајќи ја историјата, излегуваат имиња на познати личности кои тука го започнале своето школување на мајчин јазик. Од Љубојно потекнуваат над 150 интелектуалци…лекари, професори, адвокати, инженери, писатели, новинари…

Мостовите насекаде се како вечен симбол, како нераскинлива врска, врска помеѓу генерациите и времето. А мостовите градени во историјата, во време кога комуникациите биле тешки… скоро невозможни, биле трајна врска која живее во свеста на многу генерации, поврзувајќи ги и правејќи ги едно. 

За еден мост, читавме многу пред да дојде денот да го преминеме лично.

Тоа е мостот Елен Скок, за некои Еленски Скок или за трети Елен Мост.