Љубица Ангелковa

Ако Штавица е филмското село во прилепскиот дел од Мариово, кога зборуваме за битолскиот, тоа дефинитивно е Маково. Се наоѓа на петнаесеттина километри од Новаци, распостелено на двете страни од патот. 

И не велиме дека е „филмско“ само заради неговиот изглед, бидејќи делува како извадено од сценографија на некој високобуџетен историски филм, туку и затоа што тука се снимале неколку филмски проекти. Две години туку престојувала филмската екипа од Турција, која ја снимаше во тоа време најпопуларната турка серија „Збогум Румелија“, а подоцна и Столе Попов со екипата за македонскиот „До Балчак“.

Зимата официјално беше започната одамна. 

Но, тој ден беше првиот ден во кој ова годишно време ни подари снег. 

Во воздухот се чувствуваше мразот кој се спушта од околните планини Галичица и Илинска, на чии врвови се виореше магла како невестински превез.
Облечени во најтоплата облека наменета за зимски искачувања, полека возевме на регионалниот пат Охрид-Ресен, со една цел…да го посетиме селото Завој. 

Отсекогаш не привлекувал знакот кој бил патоказ да се исклучиме од патот и да го посетиме ова село. Но, едноставно секогаш недостигаше време за уште нешто попатно….

За Завој не знаевме ништо, освен името кое ни беше онака интересно. Дали вистински селото е поставено како во некој завој?

Не е грев да признаеме дека до неодмна не знаевме дека постои Прилепско Езеро.  Додека не видовме една прекрасна есенска фотографија, направена на таа локација. 

Секогаш асоцијацијата за тој крај и езерска површина ни била поврзана со Мермерното Езеро на Плетвар. Но, ова е сосем друго езерце. 

Лоцирано во месноста Гладно Поле. Изградено кон крајот на 60-тите од минатиот век со цел да послужи за наводнување во овој сув дел на Пелагонија. 

Еден врнежлив и сив есенски ден го посветивме нему. 

Ако случајно сте оделе кон Преспа од страната на Битола, сигурно сте забележале едно езеро.

Луѓето од околината добро знаат дека тоа е Стрежевското Езеро.
А другите, можеби не знаат точно име на езерото, но се вохитуваат на глетката.

По овој патен правец низ нашите откривања на Македонија сме поминале многу пати, сме имале привилегија да го видиме езерото полно, на врв на полавен бран, а и мочваресто, односно пресушено. 

Но, никогаш поубаво не ни било од еден зимски ден, во совршено белило кога сме решиле да одиме најблиску до него, а не само да го поминеме возејќи од далеку. 

Како да беше предодредено за Облаково да одбереме облачен ден. Доцна есен, во преддворјето на календарската зима.

Она што ни беше посебно интересно за ова село, беше фактот што на последниот попис направен во 2002, бројот на постојани жители бил нула. Но кога ќе дојдете овде, го немате тој впечаток. Животот не го напуштил ова место. Бројни реновирани и нови куќи, обновена чешма, црква, и сето тоа благодарение на многубројните исселеници од Австралија и Америка кои на времето го напуштиле селото.

Источна Македонија има долга и бурна геолошка историја. Подрачјето се одликува со разновидна геолошка градба, која значително влијаела врз релјефот кој изобилува со фантастични гео-пејзажи. 

Така, на одредени планински делови се среќаваат карпи стари речиси една милијарда години. Да ги споменеме гнајсевите и микашистите на Осогово, а во речната долина на Брегалница и нејзините притоки, карпите се млади и нивната трансформација е евидентна и во денешно време. 

Во овој регион имаме и појави на вулкански карпи и структури што претставуваат остатоци од вулканската активност на овие простори. Околу Пробиштип, Злетово и западно од Кочани има десттина добро изразени вулкански купи, а на некои од нив сѐ уште добро се сочувани и самите кратери.