Љубица Ангелковa

За убавините на Јабланица сме пишувале повеќе пати, за посебноста на Вевчани исто…но,западно од селото на 1.300 мнв се наоѓа 25 метарски крст, кој крај себеси го крие малиот пештерски манастир Св. Спас Горни.

Додавката Горни, доаѓа заради висината, а и заради фактот што Вевчанци имаат и Св. Спас Долни.

И затоа што Св. Спас во Вевчани е повеќе од значаен.

И ова е манастир кој е примерок на таа духовна и просветителска ризница. Како сведок на монашкиот живот, на нивното големо создавање, на креативниот потенцијал на македонските градители и зографи кои оставил силни траги во источно-христијанската култура глобално. 

Чудно…на некои убавини не им се потребни дебати и убедувања, туку човек  веднаш им се препушта затоа што во нив препознава питома убавина. 

Ете таква е Преспа.
И сме ја посетиле многу пати. И секогаш во неа откриваме нешто исконски убаво. На таа нејзина убавина се одговара со немо препознавање и со една внатрешна радост која само на човекот кој го сака животот и малите мигови во него, му се познати.

Возот „Ќирчо“ со парна локомотива, за  оние кои се сеќаваат на него, има особини на живо суштество, а не на сега веќе историски експонат поставен во Кичево и дел од него во Ѓорче, во Скопје. 

Во 2017 година, иако во длабока старост, паркиран и неподвижен тој прослави 100 години. Нем сведок на многу времиња, различни судбини, за некои добри, за некои и не така сјајни. 

Доаѓа “Ќирчо” ќе кажеа жителите на пругата помеѓу Скопје и Охрид, за овој легендарен воз. 

Највкусниот залак на мирот е кога патот ќе те донесе во преубавите македонски села. 

Таму стануваш свесен за шумот на невидливите шуми, стануваш среќен и свесен за своите корени и своето постоење….

Прекриен со шепотот на незаобиколното, а секогаш надоаѓачко чувство на откровение низ сите пори….

Ете таква беше нашата средба со селото Тресонче и поткожната ерупција, која ја предизвика влезот во црквата зоографисана од великанот на иконописот, роден токму тука во Тресонче, Дичо Зограф. 

„Сите се тегнет и се кошкает за мене. Србите велит су бил највеликиот српски зограф, Болгарите ме клавает меѓу творците болгарски, а ја можа да реча оти су бил Мијак от Тресанче“

Вака запишал Дичо Зограф во сочуваната Ерминија (зографски прирачник), каде тој внел и основни податоци за својот живот. Благодареие на неа, историчарите црпеле информации за овој великан. 

Како и секоја приказна, така започнува и оваа.

Пред многу години си беше еден бег, Ахмет Нијази бег кој доби разгледница од Париз од свој драг пријател и на неа слика од еден дворец кој го остави без зборови. Минуваа денови, недели и месеци како таа прекрасна градба не му излегуваше од мислите и реши дека ќе изгради идентичен дворец за себеси….

Каде?

Во Ресен.

Според многумина, ова е еден од најубавите архитектонски објекти од историско значење во Македонија , познат како Сарајот на Ахмет Нијази-бег и еден од најрепрезентативните примери на објекти градени во неокласичен стил тука кај нас.

Грнчар е едно од најстарите човекови занимања, а грнчарството е помеѓу најстарите занаети што ги знае светот. И денес е значајно како живо културно наследство за еден народ.

Мајсторството во изработката на грнчаријата се пренесувало од колено на колено од праисторијата, па се до денес. 

Македонија, како земја крстосница помеѓу истокот и западот, со тло на кое се сочувани траги од најразлични култури, со овој древен занает е поврзана и одамна и интензивно. Почнувајќи од најстарите археолошки локалитети од времето на Неолитот, па се до денес.